Bu gelişme, dijital pazarda rekabetin sağlıklı bir şekilde sürdürülmesinin önemini bir kez daha gündeme getiriyor.
Avrupa Birliği’nin dijital pazarı düzenlemek için attığı adımlar, Apple, Meta ve Google gibi teknoloji devlerini yeni zorluklarla karşı karşıya bırakıyor. Avrupa Komisyonu, bu şirketlerin Dijital Pazarlar Yasası’na (DMA) uyum sürecindeki uygulamalarını mercek altına aldı. Özellikle, uygulama geliştiricilerin, bu büyük platformların dışındaki tekliflere kullanıcıları yönlendirme özgürlüğüne engel oluşturan politikalar ve uygulama mağazaları dışındaki satışlardan alınan ücretler soruşturmanın odağında yer alıyor.
Komisyon, Google’ın ana şirketi Alphabet ve Apple’ın, uygulama geliştiricilere app mağazaları dışında ücretsiz teklifler sunma konusunda yeterli esnekliği sağlamadığını belirtiyor. Bu, geliştiricilerin tekliflerini serbestçe tanıtmalarını ve doğrudan müşterilerle sözleşme yapmalarını kısıtlayan bir durum yaratıyor. Apple ve Google’ın yeni kuralları, geliştiricilerin kullanıcılarıyla iletişimini ve promosyon yapabilme kapasitesini sınırlarken, çeşitli ücretler getirerek bu durumu daha da zorlaştırıyor.
Ayrıca Avrupa Komisyonu, Alphabet’in arama motorunun kendi hizmetlerini, örneğin Google Uçuşlar’ı, öne çıkararak kendine avantaj sağladığına dair şüphelerini sürdürüyor. Apple’ın, iOS cihazlarındaki varsayılan hizmet ve tercihlere alternatif seçenekler sunmada kullanıcılarına anlamlı bir tercih hakkı tanımadığı, örneğin önceden yüklenmiş uygulamaların kaldırılabilmesi gibi özellikleri kısıtladığı ifade ediliyor. Meta’nın ise Avrupa Birliği’ndeki yeni düzenlemesi kapsamında kullanıcılara reklamsız bir deneyim sunmak için ücret talep etmesi de soruşturma kapsamına alınıyor.
Apple ve Google’ın, DMA gerekliliklerine uyum sağlamak amacıyla yaptığı App Store değişiklikleri, çeşitli eleştirilere maruz kaldı. Bu değişiklikler, iOS’ta alternatif uygulama mağazalarına izin verilmesini ve geliştiricilerin kullanıcıları üçüncü taraf ödeme sistemlerine yönlendirebilmesini içeriyor. Apple, her bir kullanıcı için yılda 0.50€ ‘luk bir “temel teknoloji ücreti” getirdiğini duyurdu; bu ücret, bir uygulamanın ilk milyon yüklemesinden sonra üçüncü taraf bir pazardan indirilse bile geliştiriciler tarafından ödenmek zorunda. Google da, Play Store dışında işlem yapan geliştiricilere Avrupa Birliği’nde ücretler yüklüyor.
AB’nin antitröst başkanı Margrethe Vestager, şirketlerin DMA kurallarına uyup uymadıklarını yakından izlediklerini belirtti. Özellikle, Apple’ın yeni ücret yapısının DMA’nın sunduğu avantajları kullanmayı cazip hale getirmeyerek bu yasanın etkisini azaltıp azaltmayacağını inceliyorlar. Bu soruşturmalar, teknoloji devlerinin Avrupa pazarındaki faaliyetlerinin ne derece düzenleyici kurallara uygun olduğunu test ediyor.
Apple ve Alphabet, DMA ile uyumlu olduklarına dair güvence verirken, Meta ise reklamsız bir seçenek sunmanın birçok sektörde kabul görmüş bir yöntem olduğunu dile getiriyor.
